dr Ilona Kulak

 

 

 

adiunkt w Katedrze Lingwistyki Kulturowej i Socjolingwistyki

 

 

 

 

Magisterium (2014): Wizerunek roślin zakrzepły w słownictwie mieszkańców wiejskiego obszaru językowo-kulturowego (na przykładzie Raby Wyżnej i wsi okolicznych).

Doktorat (2021): Obraz społeczności wiejskiej utrwalony w ludowych nazwach roślin (na przykładzie leksyki górali rabczańskich).

Główne kierunki zainteresowań naukowych

Gramatyka języka polskiego, dialektologia, etnolingwistyka, kultura języka, leksykografia, leksykologia, socjolingwistyka.

Wykształcenie i przebieg pracy naukowej

Absolwentka filologii polskiej (Uniwersytet Jagielloński), Podyplomowych Studiów Edytorskich (Uniwersytet Jagielloński) oraz studiów doktoranckich (Uniwersytet Jagielloński). W latach 2015–2019 współpracownik Instytutu Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk w ramach projektu NPRH Język mieszkańców Spisza. Korpus tekstów i nagrań gwarowych. W latach 2019–2021 leksykograf w Pracowni Wielkiego Słownika Języka Polskiego Instytutu Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk. Od roku 2021 pracownik Katedry Lingwistyki Kulturowej i Socjolingwistyki Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Działalność naukowa, dydaktyczna i organizacyjna

W swoim dorobku ma monografię, kilkanaście artykułów naukowych oraz publikacje współautorskie: Wielki słownik języka polskiego pod red. P. Żmigrodzkiego (opracowała niemal 1600 haseł) i elektroniczny Korpus Spiski (m.in. transkrypcje nagrań, hasła słownikowe, wywiady gwarowe – część dostępna w Repozytorium Cyfrowym Instytutów Naukowych IJP PAN). Uczestniczyła w charakterze referenta w kilkunastu krajowych i między­narodo­wych konferencjach naukowych (m.in. w Krakowie, Lublinie, Opolu, Tarnowie, Sokółce, Wilnie). Jest członkiem Komisji Socjolingwistyki afiliowanej przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów, Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego.

W roku akademickim 2023/2024 prowadzi zajęcia z gramatyki opisowej języka polskiego oraz lingwistyki kulturowej. W poprzednich latach uczyła także retoryki wystąpień publicznych i kultury języka. Zrecenzowała kilka prac licencjackich i magisterskich. Pełni funkcję wydziałowego koordynatora ds. programu Erasmus+.

Od roku 2020 współpracuje z Instytutem Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie (prowadzi przedmiot Poradnik językowy dla zaawansowanych).

Książki, słowniki, korpusy

  1. Ludowy obraz człowieka utrwalony w nazwach roślin. Na przykładzie leksyki górali rabczańskich, Kraków 2022, 460 s. [recenzja: S. Niebrzegowska-Bartmińska, Nazwy roślin mówią o człowieku, „Etnolingwistyka” 2023, t. 35, s. 333–338].
  2. Nazwy roślin i ich etymologie ludowe (materiały do badań etnolingwistycznych), Kraków (w druku).
  3. [współautor] Korpus Spiski, publikacja elektroniczna: www.spisz.ijp.pan.pl.
  4. [współautor] Wielki słownik języka polskiego, red. P. Żmigrodzki, publikacja elektroniczna: www.wsjp.pl.

 

Wybrane artykuły

  1. Stereotyp „panny” we współczesnych słownikach języka polskiego oraz w polszczyźnie mówionej mieszkańców Raby Wyżnej koło Rabki (analiza porównawcza) [w:] Żywa gwara. Rozważania o gwarach polskich na początku XXI wieku, red. M. Pachowicz, Tarnów 2015, s. 69–76.
  2. Tożsamość regionalna a szkolny proces redukcji gwary, czyli o języku młodzieży podhalańskiej i orawskiej [w:] Nasz język ojczysty – stan i współczesne tendencje rozwojowe, red. K. Sikora, B. Żebrowska, Kraków 2016, s. 130–140.
  3. Percepcja rzeczywistości a proces nominacyjny (na przykładzie ludowych nazw roślin Podhalan), „Prace Językoznawcze” 2017, nr XIX/3, s. 153–168.
  4. Korpus spiskich tekstów i nagrań gwarowych. Założenia projektowanej bazy i możliwości jej wykorzystania jako źródła badań interdyscyplinarnych, „Prace Etnograficzne” 2018, t. 46, z. 1, s. 30–49.
  5. Fonetyczne wykładniki stylizacji gwarowej „Historii filozofii po góralsku” Józefa Tischnera, „Literatura Ludowa” 2018, nr 2, s. 15–26.
  6. Motywy religijne i magiczne utrwalone w ludowych nazwach roślin (na przykładzie leksyki górali rabczańskich), „Język–Szkoła–Religia” 2018, R. 13, nr 3, s. 23–35.
  7. Wyrażanie liczebności w gwarze spiskiej a czynnik pokoleniowy, „Poradnik Językowy” 2019, nr 1, s. 67–78.
  8. Tożsamość narodowo-etniczna mieszkańców Spiszu na podstawie badań korpusowych [w:] Nasz język ojczysty – różne oblicza tożsamości, red. R. Mazur, B. Żebrowska-Mazur, Kraków 2019, s. 67–86.
  9. Ludowy obraz świata utrwalony w nazwach roślin motywowanych miejscem występowania (na materiale podhalańskim) [w:] Język polski – między tradycją a współczesnością. Księga jubileuszowa z okazji stulecia Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego, red. E. Horyń, E. Młynarczyk, P. Żmigrodzki, Kraków 2021, s. 271–281.
  10. Tradycyjne sposoby leczenia w świetle ludowych nazw roślin (na przykładzie leksyki góralskiej) [w:] Dialog z Tradycją, t. IX, Językowe świadectwo przemian społecznych i kulturowych, red. E. Młynarczyk, E. Horyń, Kraków 2021, 243–253.
  11. Co o zwyczajach żywieniowych mieszkańców podhalańskich wsi mówią ludowe nazwy roślin?, „Prace Filologiczne”, 2022, t. 77, s. 233–246.
  12. Konferencja 70 lat Komitetu Językoznawstwa PAN. Osiągnięcia, kontynuacje, perspektywy polskiej lingwistyki, Kraków, 6–7 czerwca 2022 r., „Język Polski” (w druku).
  13. Fitonimy jako nazwy metaforyczne i konotacyjne [w:] Przestrzenie komunikacji. Tom jubileuszowy dedykowany Profesor Jolancie Antas, red. J. Winiarska, A. Załazińska, Kraków 2023, s. 233–245.
  14. Polski Spisz jako region pogranicza. Z perspektywy jego mieszkańców, „Socjolingwistyka” 2023 (w druku).

Projekty badawcze

  1. Język mieszkańców Spisza. Korpus tekstów i nagrań gwarowych (2015–2019), praca naukowa finansowana w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki, nr 1bH 15 0166 83, kierownik: dr hab. Helena Grochola-Szczepanek, prof. IJP PAN.
  2. Wielki słownik języka polskiego – etap trzeci (2018–2021), praca naukowa finansowana w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki, nr 11 H 18 0280 86, kierownik: prof. dr hab. Piotr Żmigrodzki.
  3. Korpus Dekady 2011–2020 w ramach projektu POIR.04.02.00 00-D006/20 – Cyfrowa infrastruktura badawcza dla humanistyki i nauk o sztuce DARIAH-PL (działania 4.2 POIR współfinansowane ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego), nadzorujący prace: dr. dr hab. Rafał L. Górski, prof. IJP PAN
  4. Cyfrowa Bibliografia dialektologii polskiej (od 2022), praca naukowa finansowana przez ID UJ, kierowniczki projektu: dr hab. Anna Piechnik, prof. UJ, dr hab. Agata Kwaśnicka-Janowicz, prof. UJ.