Katedra Lingwistyki Kulturowej i Socjolingwistyki

profesor uczelni w Katedrze Lingwistyki Kulturowej i Socjolingwistyki

Magisterium (2004): Przezwiska, przydomki i nazwy przeniesione w językowym obrazie świata mieszkańców Olszowej i Paleśnicy;

Doktorat (2008): Wizerunek kobiety i mężczyzny w językowym obrazie świata ludności wiejskiej (na przykładzie gminy Zakliczyn nad Dunajcem);

Habilitacja (2020): Styl urzędowy mieszkańców wsi (na przykładzie podań do wybranych ośrodków pomocy społecznej w południowej Małopolsce)

Główne kierunki zainteresowań naukowych:

Język wsi w ujęciu etnolingwistycznym i socjolingwistycznym, w szczególności: przemiany języka wsi z uwzględnieniem parametrów socjalnych, leksyka ekspresywna, stereotypy językowe i wartościowanie, funkcjonowanie gwary w świadomości jej użytkowników, zróżnicowanie stylistyczne wypowiedzi, gwara w tekście.

Działalność naukowa:

W swoim dorobku ma dwie monografie: Wizerunek kobiety i mężczyzny w językowym obrazie świata ludności wiejskiej (na przykładzie gminy Zakliczyn nad Dunajcem) oraz Styl urzędowy mieszkańców wsi (na przykładzie podań do wybranych ośrodków pomocy społecznej w południowej Małopolsce), ponad 60 artykułów naukowych oraz kilkadziesiąt artykułów popularnonaukowych. Uczestniczyła w charakterze referenta w blisko 50 krajowych i zagranicznych konferencjach naukowych.

Jest jednym z redaktorów i członkiem zespołu opracowującego Bibliografię dialektologii polskiej (od roku 1986 do 1995 włącznie wraz z uzupełnieniami za lata poprzednie) (opublikowanej w 2021 r., nagrodzonej zespołową Nagrodą Rektora UJ I stopnia w 2022 r.) oraz współkierownikiem projektu Cyfrowa bibliografia dialektologii polskiej.

Od 2009 do 2017 r. była jednym z redaktorów Wielkiego słownika języka polskiego powstającego w Instytucie Języka Polskiego PAN w Krakowie w ramach dwóch grantów MNiSW (opracowała ponad 3000 haseł).

Działalność dydaktyczna:

W roku akademickim 2023/2024 prowadzi wykład z gramatyki opisowej (dla kierunków: edytorstwo i polonistyka antropologiczno-kulturowa), wykład monograficzny Język w kontekście kultury. Wartościowanie i stereotypizacja, językoznawcze seminarium magisterskie oraz ćwiczenia z kultury języka.

W poprzednich latach prowadziła również wykład z socjologii języka (Instytut Socjologii), wykłady otwarte w ramach cyklu Artes Liberales pn. Mowa miłości – mowa nienawiści,  konwersatorium metodologiczne dla doktorantów Szkoły Doktorskiej Nauk Humanistycznych UJ (pt. Metody badawcze lingwistyki kulturowej), seminaria licencjackie, ćwiczenia z gramatyki opisowej języka polskiego, ćwiczenia z lingwistyki kulturowej, zajęcia fakultatywne z etnolingwistyki ludowej i narodowej w ramach bloku Lingwistyka kulturowa i socjolingwistyka oraz ćwiczenia z dialektologii i socjolingwistyki.

Zrecenzowała dwie rozprawy doktorskie (UR, UMCS) oraz ponad 80 prac magisterskich i licencjackich.

Jest promotorem jednej doktorantki SDNH oraz promotorem pomocniczym w dwóch przewodach doktorskich. Wypromowała 27 licencjatów, 4 magistrów, a jako promotor pomocniczy – jednego doktora.

Pełnione funkcje: 

Od 2013 r. - redaktor językowy czasopisma naukowego Polskiego Towarzystwa Technologów Żywności "Żywność: nauka – technologia – jakość".

2022-2023 – p.o. kierownika Katedry Lingwistyki Kulturowej i Socjolingwistyki WP UJ

Członkostwa:

Członek Komisji Socjolingwistyki przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów

Współpracownik Komisji Dialektologicznej Komitetu Językoznawstwa PAN

Współpracownik Komisji Etnolingwistycznej Komitetu Językoznawstwa PAN

Członek Polskiego Towarzystwa Językoznawczego

Członek Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego

Nagrody, odznaczenia, wyróżnienia:

2008 - Wyróżnienie dla rozprawy doktorskiej w konkursie na najlepszą pracę doktorską dotyczącą problematyki kultury organizowanym przez Narodowe Centrum Kultury w Warszawie

2010 - Nagroda Rektora UJ za wyróżniającą pracę naukową

2018 - Nagroda Rektora UJ za pracę dydaktyczną otrzymana w związku z uzyskaniem wyróżniającego wyniku w dokonanej przez studentów ankietowej ocenie zajęć dydaktycznych

2020 – Nagroda Rektora UJ II stopnia za książkę Styl urzędowy mieszkańców wsi (na przykładzie podań do wybranych ośrodków pomocy społecznej w południowej Małopolsce).

2021 – Medal Komisji Edukacji Narodowej

2022 – Nagroda Rektora UJ za osiągnięcia naukowe

2023 – nagroda zespołowa Komitetu Językoznawstwa Polskiej Akademii Nauk w VI edycji konkursu na wybitne osiągnięcie naukowe w zakresie językoznawstwa w kategorii  Osiągnięcie w zakresie wytworzenia zasobów lub narzędzi językowych dla zespołu Wielkiego słownika języka polskiego PAN.

Ważniejsze publikacje:

I.  Monografie i tomy pod redakcją:

Wizerunek kobiety i mężczyzny w językowym obrazie świata ludności wiejskiej (na przykładzie gminy Zakliczyn nad Dunajcem), Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009.

Styl urzędowy mieszkańców wsi (na przykładzie podań do wybranych ośrodków pomocy społecznej w południowej Małopolsce), Kraków: Księgarnia Akademicka, 2019.

Bibliografia dialektologii polskiej (od roku 1986 do 1995 włącznie wraz z uzupełnieniami za lata poprzednie), pod red. Agaty Kwaśnickiej Janowicz, Anny Piechnik i Janusza Strutyńskiego, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2021.

II. Wybrane artykuły:

1. Językowy obraz obcego w nieoficjalnych nazwaniach ludności wiejskiej, „LingVaria" 1: 2006, s. 193-201.
2. Niektóre formy adresatywne w języku mieszkańców wsi (na przykładzie gminy Zakliczyn nad Dunajcem), „Język Polski" LXXXVII, z.1., 2007, s. 66-69.
3. Funkcjonowanie gwary w świadomości jej użytkowników, „Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego" LIV, 2009, s. 117-126.
4. Językowo-kulturowy obraz Żyda na Pogórzu Ciężkowickim, [w:] Silva rerum philologicarum. Studia ofiarowane Profesor Marii Strycharskiej-Brzezinie z okazji Jej jubileuszu, pod red. S. Gruchały i H. Kurek, Kraków 2010, s. 265-274.
5. Mikrotoponimia okolic Zakliczyna nad Dunajcem w ujęciu etnolingwistycznym, [w:] Mundus verbi in honorem Sophiae Cygal-Krupa, pod red. M. Pachowicz i K. Choińskiej, Tarnów 2012, s. 305-314.
6. Punkt widzenia wiejskiego użytkownika języka odzwierciedlony we współczesnych ekspresywizmach określających dzieci, [w:] Bogactwo współczesnej polszczyzny, pod red. P. Żmigrodzkiego i S. Przęczek-Kisielak, Kraków 2014, s. 439-445.
7. Sposoby podkreślania identyfikacji kulturowej nadawcy w ustnych tekstach gwarowych, [w:] Narracyjność języka i kultury, pod red. D. Filar i D. Piekarczyk, Lublin 2014, s. 267-274.
8. Gwara w języku prasy lokalnej (na przykładzie „Głosiciela”), [w:] Badania dialektologiczne. Stan, perspektywy, metodologia. Materiały konferencji naukowej „Gwara i tekst” Kraków, 27-28 września 2013 r., pod red. K. Sikory i M. Raka, „Biblioteka LingVariów” t. 17, Kraków 2014, s. 305-311.
9. Słownictwo ekspresywne młodych mieszkańców wsi w świetle procesów globalizacyjnych, [w:] Globalizacja a przemiany języków słowiańskich, pod red. H. Kurek, M. Święcickiej i M. Peplińskiej, Bydgoszcz 2016, s. 300-307.
10. Język pism kierowanych przez mieszkańców okolic Zakliczyna do instytucji gminnych, „Socjolingwistyka” XXX, 2016, s. 101-113.
11. Wartość gwary w utrwalaniu pamięci kulturowej społeczności wiejskiej (na przykładzie Opowieści sołtysa Stefana Szota), „Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego" LXV, 2018, s. 119-135.
12. Grzecznościowe formuły pożegnalne stosowane w sytuacji oficjalnej (na przykładzie e-maili nauczycieli do rodziców), „Język Polski" CI, 2021, z. 4., s. 90-99.
13. Język Wierzchosławic w „Moich wspomnieniach” Wincentego Witosa, „Prace Językoznawcze” XXIII, 2021, z. 4, s. 75-90.
14. Obraz dziecka w słownictwie ekspresywnym mieszkańców wsi, [w:] I Kongres Etnolingwistyczny. Obraz świata i człowieka w kulturze ludowej i narodowej, t. 2, pod red. E. Białek, S. Niebrzegowskiej-Bartmińskiej, J. Szadury, Lublin 2022, s. 211-222.
15. Pogranicza oficjalności i nieoficjalności w komunikacji elektronicznej nauczycieli, „Prace Językoznawcze” XXV, 2023, z. 2, s. 45-60.